Πέμπτη 7 Απριλίου 2011

ΤΟ ΧΑΛΑΣΤΡΙΝΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ

Εικόνες από το Δέλτα του Αξιού...

Το πρώτο βιβλίο λαογραφικού περιεχομένου του φίλου Κώστα Τσιότσκα...
Εχοντας μεγαλώσει μέσα στο παραδοσιακό παιχνίδι ανταποκρίθηκα ευχαρίστως στην πρόσκληση του Κώστα να γράψω τον πρόλογο στο βιβλίο του.

Πρόλογος στο Χαλαστρινό Παιχνίδι

Είναι στιγμές που αποζητάς χρόνια περασμένα.Παιδικές μνήμες αξεθώριαστες ακόμα, παρά το πέρασμα του χρόνου ξαναζωντανεύουν μέσα σου και σε γυρίζουν πίσω, εκεί στα χρόνια της μιζέριας μα και της ανεμελιάς ταυτόχρονα, όσο κι αν αντηχεί παράδοξα. Ψάχνεις και βρίσκεις κομμάτι του εαυτού σου, είτε στα στενά "καλντερίμια" του Κολινδρού, όπως ο υπογράφων, είτε στις αλάνες της Χαλάστρας, όπως ο φίλος-συγγραφέας Κώστας Τσιότσκας. Κίνητρο γι' αυτήν την αναπόληση δεν είναι μόνο η νοσταλγία μα και πονήματα όπως αυτό που κρατάει στα χέρια του ο αναγνώστης, ο οποίος, είμαι σίγουρος γι' αυτό, διαπνέεται από την ίδια ιερή αγάπη για την παράδοση, που μέσα της ανατράφηκε και ανδρώθηκε. Παράδοση της οποίας αναπόσπαστο μέρος υπήρξε το λαϊκό παιχνίδι.
Ξεφυλλίζοντας τα πρώτα χειρόγραφα της μελέτης που ευγενικά μου παραχώρησε ο συγγραφέας, ένιωσα το συναίσθημα της νοσταλγίας να αντικαθίσταται από μια ευχάριστη έκπληξη, καθώς σελίδα-σελίδα διαπίστωνα πως πολλά λαϊκά παιχνίδια της Χαλάστρας παίζονταν αυτούσια ή με μικρές παραλλαγές και στην πατρίδα μου, τον Κολινδρό Πιερίας. Είναι μια σοβαρότατη ένδειξη κοινής πολιτιστικής παράδοσης δυο κεφαλοχωριών που στην ακμή τους διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην ιστορία της περιοχής τους. Δεν ήταν βέβαια για μένα η πρώτη ένδειξη. Χρόνια τώρα, σε συζητήσεις με Χαλαστρινούς φίλους είχαμε καταλήξει σε συμπέρασμα για την κοινή πολιτιστική εξέλιξη Χαλάστρας- Κολινδρού, με αμοιβαίες αλληλεπιδράσεις. Το συμπέρασμα έρχεται να επιβεβαιώσει με την έρευνά του ο Κώστας Τσιότσκας.
Η μελέτη δε διαπνέεται μόνο από το "πάθος" του ερευνητή για την παράδοση, αλλά διεκδικεί και δάφνες επιστημονικής εργασίας. Η αναλυτική και λεπτομερής-πολλές φορές-περιγραφή, αντί να κουράζει, επιτείνει το ενδιαφέρον του αναγνώστη, οδηγεί τους παλιότερους σε γνώριμους δρόμους και ξεναγεί τους νεότερους σ' ένα χώρο παιχνιδιού άγνωστο γι' αυτούς. Σε παιχνίδι δημιουργικό, που ψυχαγώγησε, ακόνισε μυαλά, ατσάλωσε σώματα.
Ίσως να είναι υπερβολή, μα ώρες-ώρες σκέφτομαι: -Πώς μπορεί να μεγαλώσει μια γενιά μόνο με Bibi-bo, Barbi και κύβους, χωρίς "αντρέλα" και "κασκαράτα εκατό"; Αλλες οι συνθήκες, θα αντιτείνει ο ο ψυχρός παρατηρητής και θά' χει δίκιο.
Σύμφωνοι, όμως το παιχνίδι είναι δημιουργία και όχι βιομηχανική κατασκευή. Και στα σημερινά παιδιά το προκατασκευασμένο παιχνίδι λειτουργεί όπως το λαϊκό της παιδικής μας ηλικίας, στην οποία με τη σοφή και εμπεριστατωμένη έρευνά του μας καλεί ο συγγραφέας να επιστρέψουμε νοσταλγικά. Τον ευχαριστούμε γι' αυτή την ευκαιρία που μας προσφέρει.

ΥΓ. Για τη Χαλάστρα διαβάστε εδώ.
"Δανείστηκα" τις φωτογραφίες από το Ιντερνετ.

30 σχόλια:

  1. Kαλοτάξιδο το βιβλίο, πάντα τέτοιες τιμές, για σένα...!

    Δεν θα πω ότι αλλάζουν οι καιροί και άλλα παιγνίδια τώρα, γιατί πρόλαβα στην πόλη, στην πλατεία και στο σχολείο, μερικά.
    Χάθηκαν και αυτά με τα χρόνια. Προπαθούν οι πρόσκοποι, και πολλοί λίγοι δάσκαλοι. Αξιέπαινες προσπάθειες, αλλά δεν φτάνουν.

    Δεν πιάνεις ένα κείμενο με περιγραφές παιγνιδιών.
    Ενδιαφέρον μου ακούγεται και πάω για τσιγκολελέτα κι ένα λεπτό κρεμμύδι.

    την καλημέρα μου !

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. παρόλο που είμαι παιδί της πόλης, πρόλαβα παιχνίδια που παίζονταν στις γειτονιές και στα χωμάτινα δρομάκια, ακόνιζαν την φαντασία, κούραζαν το σώμα και το σημαντικότερο...μας κοινωνικοποιούσαν...θα ήθελα πολύ να διαβάσω το βιβλίο :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ανώνυμος7/4/11, 11:05 π.μ.

    Πολύ ωραία προλόγισες το βιβλίο. Τα λόγια τα αληθινά φαίνονται και ξεχωρίζουν από τις γνωστές φανφάρες γιατί μιλάν κατευθείαν στην καρδιά.
    Καλημέρα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Τα παιχνίδια τα ομαδικά στα σοκάκια που μεγάλωσα..
    Καλοτάξιδο το βιβλίο των αναμνήσεων..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Καλημέρα Βασίλη!
    Και εγώ έπαιζα αυτά τα παιχνίδια!
    Ωραία ήταν!
    Καλή επιτυχία στο βιβλίο!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. ΕΥ-πρόσδεκτο ότι με τα χρόνια της αθωότητάς μας πραγματεύεται
    και σίγουρα ΚΑΛΟ-τάξιδο θα πορεύεται

    Φιλί και Γλαρένιες αγκαλιές

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Ε, όχι και να διεκδικήτε αποκλειστικότητες, εσείς μόνο!!
    Κι εμείς κοντοχωριανοί είμαστε, κι εμείς είχαμε κατρακύλια με γάντζες και πατίνια ξύλινα με ρουλεμάν, που ψάχναμε την κοντινότερη άσφαλτο για να τσουλάνε ομαλά!!!

    Ενδιαφέρον ακούγεται. Θα το αναζητήσω!

    Καλό Απόγευμα, Φίλτατε Βασίλη!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. ΓλυκοΚερασοΖουζούνα μου,λογικο ειναι πια να χανονται τα παραδοσιακά παιγνίδια,αλλάξανε οι καιροί...
    -Μού'δωσες ιδέα για πολλές αναρτήσεις,το βιβλιο το εχω στην Ελλάδα,όταν επιστρεψω το καλοκαιράκι,με την άδεια του συγγραφέα θα ανεβάζω πότε πότε αναρτησεις από το βιβλίο του...

    Καλο βραδάκι να εχεις...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. effie μου,θα επικοινωνησω με το φίλο για να μου πει πού μπορεις να βρεις το βιβλίο....
    -Ως φοιτητης προλαβα και γω τις γειτονιές και τις αλάνες της Θεσσαλονικης,γεματες παιδιά που παιζανε ανεμελα...

    Καλο βράδυ ευχομαι...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. AnD μου,μίλησα απ'την καρδιά μου,
    γι αυτό σε άγγιξε:)

    Καλο βράδυυυυ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Γιαγιά Αντιγόνη μου,σε σοκάκια,σε αλάνες,και πού δεν παιξαμε:)

    Καλο βραδάκιιιι....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. sofia μου,εμεις προλάβαμε,παιξαμε,
    τα παιδιά μας δεν εμαθαν τι θα πει αλάνα...

    Καλο σου βράδυ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Γλαρένια μου,Αθωότητα ναι,αλλά και φτωχεια και στερήσεις ουκ ολίγες,δε νοσταλγω....

    Καλο βραδάκι στο Γλαρέικο...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. ΔΥΣΠΙΣΤΟΣ,να δηλώσεις επακριβώς την..."κοντοχωριανότητά" σου,για να σε πιστέψω:)
    Αν εννοεις τις αλάνες της αγαπημένης πόλης,συμφωνώ,τις πρόλαβα κι εγω...

    Καλο βραδάκι...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Διαφέρουμε λίγο ηλικιακά, αλλά σίγουρα έπαιξα πολλά παιχνίδια στην χωμάτινη πλατεία.
    Aκόμα και τα παιχνίδια που παίζαμε δηλώνουν εποχές.

    "Άλλες συνθήκες θα αντιτείνει ο ψυχρός παρατηρητής"
    Αυτές οι διαφορετικές συνθήκες θεωρούνται ... εξέλιξη της κοινωνίας.
    Μακάρι κάποιες να μην άλλαζαν.

    Καλοτάξιδο το βιβλίο και εις ανώτερα εσύ.

    Καλό βράδυ από πατρίδα:))

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Thalassenia μου,μπράβο...,
    σ'ευχαριστώ πολυ...,
    να φίλη,να μάλαμα...,να μου θυμίζει την ηλικία μου:)))Αν εχω τέτοιους φίλους....:)))
    -Ν'αλλαζουν,ν'αλλάζουνε οι συνθηκες,προς το καλύτερο πάντα...

    Καλή σου μέραααα....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Καλοτάξιδο το βιβλίο του φίλου σου!

    Μακάρι οι περιγραφές των παιχνιδιών να παρακινήσουν κάποιους πιτσιρικάδες να βγουν στις αλάνες και να παίξουν. Δυστυχώς στα αστικά κέντρα όλο και λιγοστεύουν τα παιδιά που παίζουν μαζί, ομαδικά, στις Παιδικές Χαρές.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. fvasileiou,και πού να τις βρουν τις αλανες,φίλε Φωτη;:(Ακομα και στα μικρά χωριά,τιγκα στο αγροτικο και καθε ειδους μηχανημα,ούτε εκει εχουν χώρο πια...

    Καλό σου απόγεμα....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Καλή επιτυχία εύχομαι.Πέρα από μία απλή νοσταλγία που αναδύεται από τις θύμησες, ευχής έργο θα ήταν τα σημερινά γκατζετοπαίδια τι χάνουν από την απαξίωσή τους στις συνήθειες των αλλοτινών καιρών.
    Θα το αναζητήσω.
    Καλό ΣΚ εύχομαι

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. dyosmaraki μου,δε φταινε τα παιδιά που άλλαξαν οι συνθηκες,δε φταινε τα γκατζετοπαιδια που δεν εχουν αλάνες,ετσι δεν ειναι;

    Καλο βραδάκι να εχεις...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  21. Πάντα με κάνεις να χαμογελώ και να ξέρεις, είσαι από τους λίγους που διαβάζω τώρα που δεν έχω χρόνο.

    Καλό βράδυ εκεί.

    ..σιγα καλέ που σε πείρανε τα χρόνια:)))

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  22. Thalassenia μου,δε με πήρανε τα χρόνια,εγώ τα...πήρα:)))
    -(το ξέρω,βρε,το ξέρω!:)
    Καλο Σαββατοκύριακο...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  23. Και βέβαια όχι, τα παιδιά δεν φταίνε που δεν υπάρχουν σήμερα αλάνες στις γειτονιές. Το θλιβερό είναι πως ακόμη και σε γειτονιές όπου υπάρχουν αλάνες (όπως η δική μου) τα παιδιά αντί να βγουν να παίξουν στις αλάνες προτιμούν να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω του Msn και των δικτύων κοινωνικής δικτύωσης. Σε αυτό πιστεύω πως δεν φταίει η έλλειψη ελεύθερου χώρου αλλά η νέα μόδα της "εξ αποστάσεως" επικοινωνίας (ακόμη και όταν η απόσταση είναι ένας δρόμος ανάμεσα σε δύο πολυκατοικίες...)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  24. Πάντως παρατηρώ πόσο διαφορετική ψυχολογία είχαμε εμείς ως παιδιά σε σύγκριση με τα σημερινά. Έπρεπε να "εφεύρουμε" το παιχνίδι κι ενδεχομένως να το κατασκευάσουμε κιόλας. Σήμερα τα παιδιά θεωρούν δεδομένο ότι το παιχνίδι θα το πάρουν έτοιμο.
    Άσε που το ίδιο παιχνίδι το παίζαμε με χίλιες δυό παραλλαγές και το ευχαριστιόμασταν. Αλλά υπήρχε μια ειδοποιός διαφορά. Εμείς παίζαμε ΕΞΩ από το σπίτι και οι γονείς μας δεν είχαν κανένα σχεδόν φόβο (Μόνο μη μας "κόψει" κανένα αυτοκίνητο). Τολμάει τώρα ο γονιός να αφήσει το παιδί να παίξει έξω; Γι' αυτό γέμισε ο τόπος playstation κι άλλα συναφή, με ότι κι αν αυτό συνεπάγεται.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  25. dyosmaraki,Ελενη μου,υπάρχουν ακομα αλάνες;δεν εγιναν πάρκινγκ νταλικών;
    -Την ελλειψη επικοινωνιας τη διαμορφωσαμε εμεις οι ιδιοι,αν ειχμαε διάθεση επικοινωνιας εμεις,θα την περνούσαμε και στα παιδιά...
    -Πάντως επιμενω,δώσε στα παιδιά αλάνα και θα δεις πως θα εγκαταλειψουν το πλεϊστέιτιον...

    Καλο απόγεμα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  26. teleytaios,αν δε δημιουργούσαμε,αν δεν "κατασκευάζαμε',δε θα ειχαμε παιγνιδι,αφου το έτοιμο ήταν απλησιαστο για μας...
    -Τι φόβο να νιώσουμε στο χωριό και ποιο αυτοκινητο να μας κόψει;:)
    Τα ζωντανά εμπαιναν από νωρίς στο σταυλο,τα κάρα στο...πάρκινγκ,οι αλάνες,τα ξεφωτα,όλα δικά μας:)

    Καλο απόγεμα....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  27. Σας ευχαριστώ πολύ όλους για τα σχόλιά σας.

    Επίσης θέλω να ευχαριστήσω για μια ακόμη φορά τον φίλο Βασίλη Δαραή που προλόγισε το βιβλίο μου.

    Υ.Γ. Για όσους ενδιαφέρονται να έρθουν σε επαφή μαζί μου το e-mail μου είναι

    tsiotskaskostas@gmail.com

    ΤΣΙΟΤΣΚΑΣ ΚΩΣΤΑΣ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  28. Καλοτάξιδο να'ναι!
    Υπέροχος ο πρόλογος σου.
    Ακόμα χειρότερα τα σημερινά παιδιά που κλείνονται σε 4τοίχους και τα παιχνίδια τους πια είναι μόνο ηλεκτρονικά χωρίς κυνηγητό και κρυφτό με πλαδαρά σώματα αλλά μυαλό ξυράφι!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  29. Ο πρόλογός σου και μόνο, VAD μου, προδιαθέτει για το διάβασμα του βιβλίου!
    Καλοτάξιδο να΄ναι κι εσύ μην αφήνεις τέτοιο ταλέντο αναξιοποίητο...
    Καλό βράδυ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  30. Eva Necleous,Ευα μου,μα να έχω τέτοιο ταλεντο και να μη μου αφιερωσεις άρθρθο στη...Βικιπαίδεια;:))
    Καλημέραααα στην Κύπρο μου....

    ΑπάντησηΔιαγραφή