Τετάρτη 1 Φεβρουαρίου 2012

Σαν το λίγο το νερό

ΣΩΤΗΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ"Σαν το λίγο το νερό"
Τον διαβάζω από το "Ντιάλιθ'ιμ,Χριστάκη", την πρώτη συλλογή των διηγημάτων του. Με γοητεύουν οι ιστορίες του, ώρες-ώρες πολύ σκληρές, και η χρήση της ηπειρώτικης ντοπιολαλιάς στη γραφή του. Είναι παθιασμένος με το γενέθλιο τόπο του, από κει αντλεί πολλά θέματά του.
Στο βιβλίο που προτείνω ο Σωτήρης Δημητρίου επινοεί ένα πρωτότυπο αφηγηματικό εύρημα, στο ρόλο του αφηγητή μια ψυχή περιπλανιέται στο σύμπαν και νοσταλγεί τη γήινη ζωή της.
Αντιγράφω από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:
-Πρόκειται για την περιδιάβαση μιας ψυχής μετά θάνατον
στο εσωτερικό τοπίο του ανθρώπου. Κυρίως στις σκοτεινές
μεριές του, στα ανομολόγητα και στις πληγές του.
Είναι ακόμα μια περιδιάβαση στους οικισμούς του ανθρώπου.
Αντιπαραβάλλει ο συγγραφέας τα πρόσωπα και τα άτομα,
τις δυσκολίες και τα καλά των ανθρώπινων κοινωνιών.
Είναι επίσης μια περιδιάβαση ανάμεσα στην περιφρονημένη και
αδιαμεσολάβητη δημώδη γλώσσα και στη σχολική νεοελληνική
γλώσσα. Και τέλος είναι μια περιπλάνηση στους αιθέρες,
στο Σύμπαν. Αυτή η ψυχή, που έχει νοερά τη δυνατότητα
να παίρνει ανθρώπινη υπόσταση, μας δείχνει το Σύμπαν
σαν ένα τεράστιο λούνα παρκ. Κατά την περιπλάνηση ξεχνιέται
στα θεσπέσια θεάματά του, αλλά ο βασικός της σκοπός ειναι
να ξαναγυρίσει στη Γη. Δεν τελειώθηκε η ζωή
αυτού του πλάσματος και θέλει με μεγάλη ζέση και
υπό την πίεση αφόρητης νοσταλγίας να επιστρέψει.
Ισως άμα ξαναβρεί τη Γη, καταφέρει να αρθεί η βασική
ψυχική εκκρεμότητα που τον βασάνιζε ως άνθρωπο.

Είναι η έλλειψη, εκ μέρους του, της συμπόνιας;
Είναι η επιδίωξη, έστω και μετά θάνατον, της ιδανικής αγάπης;
Είναι η αναζήτηση της πηγαίας γλώσσας;
Είναι το αίτημα της ελευθερίας;
Ή βαθύτερα ακομα, η αναζήτηση της ξεγνοιασιάς;

Στην πρώτη ενότητα (Η περιπλάνηση της πεταλούδας), ο αναγνώστης
παρακολουθεί την περιδιάβαση της ψυχής μέσα στο Σύμπαν.
Στην ενότητα " Ό,τι έβρεξε το' πιε η γη" η ψυχή επιστρέφει στο χωριό
και στην αυλή του σπιτιού βρίσκει τη μάνα, την Κάλλιω και τη Σοφιά,
αδερφή της μάνας, νά' χουν στρώσει κουβεντολόι, εδώ ο λογοτέχνης
χρησιμοποιεί το ντόπιο ηπειρώτικο ιδίωμα, οι τρείς γυναίκες αναθυμούνται
ιστορίες πόνου από την Κατοχή, τον Εμφύλιο, τη μετακατοχική περίοδο,
ιστορίες τραγικές, άγριες, ο συγγραφέας δε χαρίζεται σε κανέναν.
Στην ενότητα "Η παρρησία της συμπόνιας" η ψυχή διαπιστώνει με πόνο
την απουσία της ανθρωπιάς στις σύγχρονες κοινωνίες σε σχέση με τις
παραδοσιακές "χωριανικές", όπως τις αποκαλεί, κοινωνίες και προσπαθεί
να ερμηνεύσει τη διαφορά συμπεριφοράς.
Η τελευταία ενότητα, ομότιτλη με τον τίτλο του βιβλίου, ολοκληρώνει

το ταξίδι της ψυχής
στη νοσταλγία, καθώς συναντά για λίγο το μικρό κορίτσι
απ' το Φιλιάτι, σκηνή που σηματοδότησε εν ζωή την αποκοπή από τον αγαπημένο τόπο, όταν για πρώτη φορά έφευγε για την ανθρωποφάγα Αθήνα.

Παραθέτω απόσπασμα από την ενότητα "Η παρρησία της συμπόνιας":

Ήταν εποχές που ο ξάδεφος ήταν και αδερφός,
η αδερφή και μάνα, ο αδερφός και πατέρας.
Οι φίλοι σταυραδέρφια με αίμα απ' την παλάμη,
ευλογημένα από τον παπά σε τελετή. Σταυρομανάδες,
μότραιμες, ζόνιες, σταυροθυγατέρες, αδερφοξάδερφα,
μαλέκες, μπαρμπάδες, όλο το χωριό, όλα τα κοντοχώρια,
ένα σφιχτοδεμένο, ανθηρό σώμα. Η πρώτη κουβέντα
γνωριμίας ήταν για την καταγωγή. Πούθ' είσαι, ποιόνου είσαι
και τι φαμίλια έχεις. Ισως ασύνειδα υπάκουαν στο κύριο
ζητούμενο του ανθρώπινου είδους.
Δεν ξέρω αν μπορεί να υπάρξει αντίλογος στις παραπάνω διαπιστώσεις.

Ταπεινή μου γνώμη, ο Σωτήρης Δημητρίου είναι ένας Παπαδιαμάντης
της εποχής μας, όχι ως κοσμοκαλόγερος, αλλά ως λογοτέχνης.
Οι ιστορίες του είναι συγκλονιστικές, καθημερινές τις περισσότερες φορές,
απ' αυτές που η υποκριτική κοινωνία παριστάνει ότι τις αγνοεί,ο πνευματικός άνθρωπος όμως δε διστάζει να τις βγάλει στην επιφάνεια, αναδεικνύοντας το σκληρό πρόσωπο της ζωής. Το διήγημα "Ντιάλιθ'ιμ,Χριστάκη", από την ομώνυμη συλλογή παραπέμπει σε μύθο αρχαίας τραγωδίας, όπου η ηρωίδα συντρίβεται χωρίς ενσυνείδητο φταίξιμο και θυμίζει έντονα το "Μοιρολόγι της φώκιας" του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.

Πρόταση: Διαβάστε το "Ντιάλιθ' ιμ, Χριστάκη", σας εγγυώμαι ότι θα αναζητήσετε
και τα επόμενα εργα του λογοτέχνη...

Η συγγραφή έγινε μόδα από τη δεκαετία του '80, όμως άλλο συγγραφή, άλλο πραγματική λογοτεχνία, λίγοι συγγραφείς θα μείνουν απ' αυτά τα τριάντα χρόνια, ανάμεσά τους οπωσδήποτε ο Σωτήρης Δημητρίου, κατά την άποψή μου μαζί με το Γιώργο Σκαμπαρδώνη (θα τον παρουσιάσουμε σε άλλη ανάρτηση) είναι οι καλύτεροι διηγηματογράφοι της γενιάς τους.


14 σχόλια:

  1. Όποτε μπορέσεις σε περιμένουμε στο books-street.blogspot.com για μία παρουσίαση του βίβλιου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. mana,θα σε ...μαλώσω:),αργησες να μ'ενημερωσεις για το ξεκινημα του νεου μπλογκ!Μπορεις να πάρεις την αναρτηση και να την ανεβασεις εκει,εγω δεν τα καταφερνω σ'αυτά...

      Διαγραφή
  2. Ομολογώ δεν τον γνωρίζω. Μου άρεσε πολύ που διάβασα εδώ για εκείνον, σε ευχαριστώ που μας τον σύστησες! Καλό μήνα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Roadartist μου,,ε,να σου ξεφύγει και κάτι:))Διάβασε τον,δε θα μετανιώσεις...
      Επεσε στα χερια μου και το τελευταιο του δημιουργημα,Η Σιωπή του Ξεροχορτου,ειναι εκπληκτικό,θα το παρουσιασω αργοτερα...όμως ξεκινα με την πρωτη συλλογή διηγηματων, Ντιάλιθ'ιμ,Χριστάκη...αν δε σε συγκλονισει,ελα να μου πεις:)

      Διαγραφή
  3. Καλημέρα και καλό μήνα εύχομαι...ενδιαφέρουσα πρόταση...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. christina,καλησπέρα,βάλε το συγγραφεα στα υπόψιν και δε θα μετανιώσεις..
      Καλο μήνα...

      Διαγραφή
  4. Στα υπόψιν λοιπόν :) καλό μήνα εύχομαι!!! :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Leviathan,Eτσι μπραβο,διαβαζουμε κιόλας,καλη η μουσικούλα,αριστο το σινεμα,αλλά και η λογοτεχνια:)
      Καλο μήνα και στην αγαπημενη Καβάλα...

      Διαγραφή
  5. Kαλό μήνα Vad....θα το βάλω στη λίστα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. mia,χαιρομαι που με διαβαζουν φιλαναγνωστες:)
      Καλο μήνα και σε σενα..

      Διαγραφή
  6. Πολύ χρήσιμη η ανάρτηση σου!
    Πολλές φορές πάω να πάρω
    ένα βιβλίο και θολώνω,δυσκολεύομαι
    στην επιλογή,τώρα πήρα μία ιδέα.
    Τελευταία την πάτησα με ένα όνομα
    που είδα εδώ,όχι ότι φταις εσύ,μας
    είπες ότι δεν παίρνεις θέση γιατί
    δεν το είχες διαβάσει,απλά μας
    πληροφόρησες για την έκδοση του.
    Η συγγραφέας ήταν σχολιάστρια σου,
    τώρα δεν τη βλέπω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Frezia μου,απ'το διαβασμα πάντα κερδιζουμε,ακομα κι απο βιβλια που δε μας αρεσαν τελικά,αφου καλλιεργουμε την κριτική μας ικανότητα...

      Καλή σου μέρα,κάτασπρη:)

      Διαγραφή
  7. Εξαιρετικά ενδιαφέρον.
    Και πράγματι η χρήση ιδιαίτερης γλώσσας δίνει ζωντάνια σε κάθε γραπτό.
    Θα τον εχω υπ όψη σε πρώτη ευκαιρία να τον διαβάσω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Tzonakos,είμαι σίγουρος οτι θα σάρεσει και η θεματική και η γραφή του...

      Διαγραφή